Udział młodzieży w walce o niepodległość w latach 1945-1953

30 października 2017 r. dyrektor kaliskiego Archiwum dr Grażyna Schlender spotkała się w Ostrowie Wielkopolskim w Zespole Szkół Usługowych z młodzieżą ostrowskich szkół. Organizatorem spotkania był Jerzy Sówka Przewodniczący Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego "Grota". Na sali obecni byli także członkowie klubu. Dr Schlender omówiła działalność młodzieżowych antykomunistycznych organizacji działających na terenie Kalisza i regionu kaliskiego w latach 1945-1953. Jedną z takich organizacji była "Grupa Stanisława Spaleniaka", ucznia Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu. Organizacja ta działała od grudnia 1945 do stycznia 1946 r. na terenie powiatu kaliskiego. Działania grupy miały charakter zbrojny i dywersyjny. Po rozbiciu oddziału Spaleniaka sąd wydał cztery wyroki śmierci, w tym na jego przywódcę. Kolejna antykomunistyczna zorganizowana grupa to "Młodzieżowa Organizacja Podziemna" działającą w Kaliszu w okresie od kwietnia do grudnia 1947 r. Do organizacji należeli przede wszystkim uczniowie Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu. Najważniejszym celem grupy było prowadzenie akcji propagandowych i gromadzenie broni. Zostali oni rozbici w grudniu, a jeden z jej członków, 18 letni Ziemowit Glabiszewski, skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano w kaliskim więzieniu 6 lipca 1948 r. W lutym 1948 r. Marek Kiersnowski uczeń Gimnazjum im. Adama Asnyka w Kaliszu utworzył organizację pod nazwą "Hufce Wolnej Słowiańszczyzny". Organizacja wydawała ulotki, w których głosiła, że Polska w 1945 r. wcale nie odzyskała niepodległości, a jedynie okupacja hitlerowska została zamieniona na okupację stalinowską. Grupa została rozbita 2 lipca 1948 r., kiedy to aresztowano jej przywódcę. Kiersnowski został skazany na 6 lat wiezienia, z czego 5 lat spędził w Strzelcach Opolskich pracując w kamieniołomach; Na początku września 1952 r. Jerzy Ściesiek przewodniczący ZMP w szkole (Gimnazjum im. Adama Asnyka w Kaliszu) utworzył Młodzieżową Organizację Podziemną "Orzeł". Do organizacji należało łącznie ok. 20 osób. Grupa skupiała się głównie na działalności propagandowej. Została rozbita 2 listopada 1952 r. Jerzy Ściesiek, jako przywódca otrzymał karę 5 lat i 6 miesięcy wiezienia. Wyrok ten w wyniku amnestii zmniejszono do 2 lat i 9 miesięcy. Karę odbywał w więzieniach - w Rawiczu, we Wronkach i w Centralnym Obozie w Jaworznie.

W Ostrowie Wielkopolskim w tym okresie działało kilka organizacji młodzieżowych o charakterze konspiracyjnym i antykomunistycznym. Jedną z nich jest organizacja o nazwie "Stefan Batory", jej przywódcą był Kazimierz Borusiak. Liczyła ona 14 osób i prowadziła działalność od października 1948 do maja 1950 r. Grupa skupiła się głównie na kolportowaniu ulotek i plakatów. Jednak najbardziej radykalną organizacją młodzieżową w Ostrowie Wlkp. w tym okresie był "Biały Orzeł". Utworzył ją w maju 1951 r. Kazimierz Kurzawski. Pod koniec czerwca 1951 r. dowódcą grupy został Marian Graf. Najważniejszym celem i zadaniem organizacji była walka z ustrojem poprzez propagandę, zastraszanie działaczy polityczno-społecznych, sabotaż oraz zdobywanie broni palnej organizując ataki na posterunki Milicji Obywatelskiej. 7 grudnia 1951 r. funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego rozbili "Białego Orła" i aresztowali jego członków. 9 marca 1953 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Poznaniu skazał przywódców na wieloletnie więzienie.