Jubileusz 70-lecia Archiwum Państwowego w Kaliszu

24 listopada 2021 r. Archiwum Państwowe w Kaliszu uroczyście zakończyło roczne obchody jubileuszu 70-lecia. Pośród zaproszonych gości znaleźli się: Poseł na Sejm RP Tomasz Ławniczak, Prezydent Miasta Kalisza Krystian Kinastowski, Przewodniczący Rady Miasta Kalisza Tadeusz Skarżyński, pierwszy Wojewoda Kaliski w wolnej Polsce Antoni Pietkiewicz, Dyrektor kaliskiej delegatury Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu Żaneta Lasiecka-Stodolna reprezentująca Wojewodę Wielkopolskiego, Dyrektor Wydziału Organizacyjnego Starostwa Powiatowego w Kaliszu Ziemowit Józefiak reprezentujący Starostę Kaliskiego, Dyrektor Archiwum Państwowego w Poznaniu Henryk Krystek wraz z pracownikami: Zofią i Przemysławem Wojciechowskimi, Dyrektor Archiwum Państwowego w Lesznie dr Elżbieta Olender z pracownikami: Alicją Bodylską i dr. Tomaszem Kościańskim, Naczelnik Wydziału Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki Urzędu Miasta Kalisza Grażyna Dziedziak, Wicedyrektor Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Kaliszu Grażyna Stępniewska, Dyrektor Książnicy Pedagogicznej w Kaliszu Jolanta Nowosielska, Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej im. A. Asnyka w Kaliszu Robert Kuciński, dr Ewa Kłysz i dr Jarosław Dolat z Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku, Prezes Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk prof. dr hab. Krzysztof Walczak, Prezes Towarzystwa Przyjaciół Książki w Kaliszu prof. dr hab. Ewa Andrysiak, Zastępca Przewodniczącego Zarządu Regionu NSZZ "Solidarność" Wielkopolska Południowa Elżbieta Wdowczyk, Dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej w Opatówku Małgorzata Matysiak, Prezes Stowarzyszenia im. H. Sutarzewicz w Kaliszu Elżbieta Stadtmüller, Prezes Zarządu "Życia Kalisza" Arkadiusz Woźniak, kaliscy radni Sławomir Lasiecki, Leszek Ziąbka, członkowie Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów: Świętosław Fortuna, Jerzy Sówka, Józef Kaczkowski, Elżbieta Siarkiewicz, sympatycy i przyjaciele APK: Judyta Dymkowska-Francuz, Jan Marczyński, Przemysław Wierzbicki.

Na początku uroczystości gości powitała Dyrektor APK dr Grażyna Schlender przedstawiając krótką historię kaliskiego Archiwum ze szczególnym uwzględnieniem jego siedzib, które się zmieniały czterokrotnie w przeciągu minionych 70 lat (ul. Parczewskiego 2, ul. Kolegialna 4, ul. Złota 43, ul. Poznańska 207). Do tej pory Archiwum miało także czterech szefów: Władysława Michałka, Romana Szczepaniaka, dr Mirosławę Lisiecką i dr Grażynę Schlender. Historia tak się potoczyła, że zarówno Władysław Michałek jak i dr Mirosława Lisiecka musieli włożyć wiele wysiłku w poszukiwanie lokalu właściwego na siedzibę Archiwum. Z kolei Roman Szczepaniak i dr Grażyna Schlender mieli to szczęście, że mogli skupić się na rozwoju działalności merytorycznej. Dzięki staraniom Romana Szczepaniaka Archiwum m. in . uruchomiło pracownię naukową, zaangażowało się w obchody XVIII wieków Kalisza i działalność wydawniczą - w 1967 r. pod auspicjami Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych ukazało się "Archiwum Zakładowe" - przewodnik dla archiwistów zakładowych autorstwa kierownika kaliskiej placówki. W tej chwili Archiwum jest prężnym ośrodkiem silnie działającym na polu popularyzatorskim, naukowym i wydawniczym. Do tej pory Archiwum wydało 30 książek, a w przygotowaniu jest kolejna - monografia APK. Nie zaniedbujemy przy tym pozostałych zadań statutowych. Współczesnym wyzwaniem dla nas jest digitalizacja materiałów archiwalnych, ale także działania z zakresu profilaktyki i konserwacji. W przeciągu kilku najbliższym lat trzeba będzie znów pomyśleć albo o powiększeniu obecnej bazy magazynowej albo o znalezieniu inne siedziby. Istotnym elementem sprawiającym, że urząd działa sprawnie są ludzie. Przez minione 70 lat w Archiwum pracowały łącznie 132 osoby. Dr Grażyna Schlender podziękowała obecnym pracownikom za owocną pracę, zapewniając także o trwałej pamięci o osobach, które już odeszły. Dyrektor APK serdecznie podziękowała także władzom samorządowym, przedstawicielom instytucji kultury i nauki - bez ich wsparcia Archiwum nie byłoby tak rozpoznawalne na terenie Kalisza i regionu.

Ważnym momentem była projekcja filmu pt. "Z przeszłością w przyszłość. 70 lat działalności Archiwum Państwowego w Kaliszu", zrealizowanego przez Piotra Jankowskiego we współpracy z kaliskimi archiwistami. Nagranie w przystępny i ciekawy sposób pokazało historię Archiwum oraz to, jak współcześnie wygląda praca w APK.

Kolejnym punktem programu było zapromowanie najnowszego wydawnictwa APK pt. "Nieznany przywilej kupców kaliskich z 1568 r.". Autorka opracowania - Zofia Wojciechowska - jest absolwentką historii ze specjalizacją archiwalną na UAM w Poznaniu i studiów podyplomowych w zakresie edytorstwa źródeł historycznych na UMK w Toruniu. Odbyła staż w Archiwum Narodowym Francji w Paryżu, uczestniczyła w kursie dyplomatyki i paleografii łacińskiej w Bari we Włoszech. W Archiwum Państwowym w Poznaniu pracuje na stanowisku starszego kustosza ds. prac naukowych i edukacji archiwalnej. Promowany przywilej stanowi w istocie statut bractwa kramarskiego w Kaliszu wystawiony przez burmistrza i rajców oraz wójta i ławników a także cechmistrzów bractw i rzemiosł miasta Kalisza. Dokument opatrzono szerokim komentarzem zredagowanym przez Zofię Wojciechowską z Archiwum Państwowego w Poznaniu. Autorka tego opracowania omówiła cechy charakterystyczne dokumentu, poprawionego w 1672 r. i zatwierdzonego przez władze miejskie i przez królów polskich (poprawujemy artykułu pierwszego w dawniejszym wilkierzu naszym napisanego) skupiając się na zarówno na samej treści jak i wyglądzie. Statut miał zapewnić prawo legalnego handlu na terenie miasta wyłącznie kupcom zrzeszonym w bractwie, właścicielom lub dzierżawcom kramów opłacającym podatki miejskie i państwowe. Dokument spoczywał w skrzyni cechowej i z czasem popadł w zapomnienie. Został zakupiony przez Archiwum Państwowe w Kaliszu w 2018 r. i włączony do zespołu Akta miasta Kalisza. Wszyscy chętni mieli okazję na własne oczy zobaczyć statut, gdyż został wystawiony z okazji obchodów jubileuszowych w sali wystawowej APK.

Dyrektor APK dr Grażyna Schlender wręczyła symboliczne egzemplarze najnowszego wydawnictwa na ręce Zofii Wojciechowskiej, Prezydenta Miasta Kalisza Krystiana Kinastowskiego, Posła na Sejm RP Tomasza Ławniczaka, Przewodniczącego Rady Miasta Kalisza Tadeusza Skarżyńskiego, Dyrektora APP Henryka Krystka, Dyrektora AP w Lesznie dr Elżbiety Olender.

W trakcie uroczystości zaproszeni goście w swoich wystąpieniach odnieśli się do historii kaliskiego Archiwum oraz jego związków z Kaliszem i regionem kaliskim. Dostrzeżono szeroko zakrojoną współpracę placówki ze środowiskiem lokalnym, co owocuje licznymi wydarzeniami popularyzatorskimi, naukowymi i wydawniczymi. Szczególne słowa uznania padły pod adresem dr Grażyny Schlender, która w umiejętny sposób zjednuje sobie ludzi i wychodzi z licznymi inicjatywami. Doceniono także obecną kadrę Archiwum, która choć jest nieliczna, angażuje się w wiele ambitnych przedsięwzięć.

Goście mieli okazję zwiedzić okazjonalną wystawę pt. "70 lat działalności Archiwum Państwowego w Kaliszu", w towarzystwie jej komisarzy - kierownika Oddziału I Gromadzenia i Ewidencji Materiałów Archiwalnych Grzegorza Walisia i kierownika Oddziału II Opracowania i Udostępniania Materiałów Archiwalnych Edyty Pietrzak.

Końcowym akcentem było wykonanie wspólnej pamiątkowej fotografii i wspólny obiad wszystkich obecnych w APK.