Wystawa plenerowa pt. "Wolność jest w nas"

4 czerwca 2014 r. w ramach Święta Wolności, w alei Wolności otwarto wystawę upamiętniającą 25. rocznicę przemian ustrojowych w Polsce. Sama uroczystość obchodów Święta Wolności odbyła się pod honorowym patronatem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. Jej organizatorami byli: Prezydent Miasta Kalisza dr inż. Janusz Pęcherz, Dyrektor III Liceum Ogólnokształcącego Anna Narewska i Dyrektor Archiwum Państwowego w Kaliszu dr Grażyna Schlender. W spotkaniu plenerowym przed Villą Calisia uczestniczyli: Prezydent Miasta Kalisza dr inż. Janusz Pęcherz; Antoni Pietkiewicz - pierwszy wojewoda kaliski III RP i zarazem działacz opozycji demokratycznej, reprezentujący obecnych na spotkaniu ludzi związanych z "S" m. in. Krzysztofa Biernackiego, Marka Brelińskiego, Romana Karpińskiego, Marię Kowalewską, Andrzeja Krawczyka, Aleksandra Schlendera, Mieczysława Walczykiewicza, Urszulę Zyburę; Wiceprezydent Miasta Kalisza Dariusz Grodziński; pierwszy Prezydent Miasta Kalisza wybrany w wolnych wyborach Wojciech Bachor; Naczelnik Wydziału Edukacji UM w Kaliszu Mariusz Witczak; Dyrektor III Liceum Ogólnokształcącego Anna Narewska; p.o. Dyrektora Kancelarii Prezydenta Miasta Kalisza Iwona Duda; Agata Wierzejska-Holewska z Biura ds. Promocji Miasta; radna Barbara Wrzesińska; prezes Stowarzyszenia im. H. Sutarzewicz w Kaliszu Elżbieta Stadtmüller; pracownicy APK: Anna Bestian-Zając, Robert Kowalski, Edyta Pietrzak, Grzegorz Waliś; przedstawiciele lokalnych mediów; młodzież biorącą udział w Biegu Wolności.

W uroczystości niestety z powodów obowiązków służbowych nie mógł uczestniczyć obecny Przewodniczący Zarządu Regionu "S" Wielkopolska Południowa dr Jan Mosiński. Do zebranych skierował list, który został odczytany przez Edytę Pietrzak.

Animatorem spotkania była dr Grażyna Schlender. Dyrektor Archiwum Państwowego w Kaliszu powitała wszystkich zebranych i wyjaśniła, że uroczystość, której przyświeca hasło "Nie ma wolności bez Solidarności", przygotowano w wyjątkowym miejscu. Aleja Wolności wielokrotnie w swojej historii zmieniała nazwę, w zależności od sytuacji politycznej. To właśnie w dzisiejszej Villi Calisia mieściła się siedziba Zarządu Regionu "Solidarność" Wielkopolska Południowa. Niedaleko na ul. Jasnej mieściła się Komenda MO, do której w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. przywożono internowanych działaczy na przesłuchania. Sam gmach sądu również w okresie stanu wojennego źle się kojarzył. Zapadały w nim wyroki na działaczy "S", skazywano ich lekką ręką na karę grzywny lub aresztu za odmienne poglądy. Do dziś na budynku znajduje się napis "Przywrócić godność prawu". Powstał on w listopadzie 1981 r., podczas akcji, w której brali udział m. in. Bogusław Śliwa i Marek Breliński.

Prezydent Miasta Kalisza dr Janusz Pęcherz odniósł się do swoich osobistych doświadczeń 1989 r. Uzyskał wtedy zaproszenie na stypendium naukowe do Niemiec i stał dwa dni pod budynkiem ambasady niemieckiej, by dostać wizę. Dziś na terenie całej Unii Europejskiej można podróżować z dowodem osobistym w kieszeni. To osiągnięcie miało swój początek właśnie w wyborach 4 czerwca 1989 r. Wtedy też rodziła się samorządność. Dziś Prezydent Miasta i Rada Miejska samodzielnie podejmują decyzje, dysponują budżetem. Dawniej nie obyło się bez konsultacji z sekretarzem partii. Młodzież może śmiało dyskutować z nauczycielem, wygłaszać swoje poglądy - to też jest przejaw wolności. Wolnością jest również niewzięcie udziału w wyborach. Należy jednak pamiętać, że w parze z wolnością powinna iść także odpowiedzialność. Symbolem jest to, że dokładnie 4 czerwca 1997 r. w Kaliszu był papież Jan Paweł II, a dziś w Warszawie Prezydent Stanów Zjednoczonych jasno powiedział, że przemiany w Europie zaczęły się od nas.

Wojciech Bachor wspomniał, że okres od czerwca 1989 r. do maja 1990 r. był czasem ogromnej pracy nad reformowaniem państwa. W marcu 1990 r. Sejm uchwalił ustawę o samorządzie terytorialnym, a 27 maja 1990 r. odbyły się wybory do samorządu terytorialnego. Było to zupełne nowe doświadczenie, wszyscy musieli uczyć się funkcjonowania demokracji w praktyce. Wojciech Bachor decyzją Rady Miejskiej Kalisza został wybrany na pierwszego Prezydenta Miasta Kalisza w III RP.

Antoni Pietkiewicz, człowiek "S", wcześniej działacz opozycji demokratycznej, działacz ROPCiO i współpracownik KOR, w końcu wojewoda kaliski, w swoim wystąpieniu nawiązał do wyników wyborów czerwcowych. Obrazowały one ówczesne nastroje społeczne. "Solidarność" miała zaufanie tysięcy Polaków. Za nim szły nadzieje. Niektórzy szybko się zniechęcali, nie wierzyli, że można coś zmienić. System komunistyczny stwarzał możliwość zrzucenia odpowiedzialności za sytuację w kraju na innych, taką postawę konformistyczną przyjęło wówczas wielu. Teraz sami ponosimy odpowiedzialność za to, co się dzieje. Wtedy na jednej z ulotek "S" znajdował się otwarty parasol - symbol ochrony i zaufania. Był on otwarty do 1993 r. Rok później kolejne wybory zweryfikowały miniony okres próby.

Kolejnym etapem uroczystości było oficjalne otwarcie przez dr Grażynę Schlender wystawy pt. "Wolność jest w nas". Dyrektor APK parafrazując tytuł książki Johna Reed`a stwierdziła, że ekspozycja ta przedstawia 10 lat, które wstrząsnęły światem. Wystawa zawiera materiały z lat 1980 - 1990 obrazujące okres pierwszej "Solidarności" - wspaniały czas sielanki; trudny okres stanu wojennego i pamiętny rok 1989. Ekspozycję zamykają wybory prezydenckie w 1990 r. Przedstawiamy znamienite osoby m. in. Antoniego Pietkiewicza, o. Stefana Dzierżka uznanego za jednego z najbardziej niebezpiecznych Jezuitów w Polsce; rolę komitetów wyborczych zarówno miejskiego jak i wojewódzkiego; kampanię wyborczą; rząd Tadeusza Mazowieckiego i koniec PRL i PZPR. Wiele miejsca poświęcono samym wyborom: parlamentarnym, samorządowym i prezydenckim. Prezentowane materiały pochodzą z zasobu APK, Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu Delegatura w Kaliszu, Archiwum Zarządu Regionu NSZZ "Solidarność" Wielkopolska Południowa, ze zbiorów prywatnych oraz z artykułów prasowych z "Ziemi Kaliskiej". Wśród nich znajdują się plakaty, afisze, ulotki, obwieszczenia wyborcze, dokumenty wytworzone zarówno przez stronę rządzącą jak i opozycję. Wystawa została przygotowana pod kierunkiem dr Grażyny Schlender. Autorami tekstów są pracownicy APK: Anna Bestian-Zając, Edyta Pietrzak, dr Grażyna Schlender, Grzegorz Waliś. Stronę graficzną opracował Artur Bonusiak. Ekspozycja została sfinansowana przez Urząd Miejski w Kaliszu. Autorem zdjęć z uroczystości otwarcia wystawy jest Robert Kowalski. Na zakończenie uroczystości dr Grażyna Schlender zacytowała wiersz autorstwa Wisławy Szymborskiej z lat 50-tych XX. oddający świetnie realia PRL-u. Na szczęście dziś nie jest on już aktualny.