2. edycja Kaliskiego Archiwum Filmowego

28 października 2014 r. w sali wystawowej Archiwum Państwowego w Kaliszu odbyła się premiera 2. edycji Kaliskiego Archiwum Filmowego. Wzięli w niej udział główni bohaterowie nagrań: Mieczysław Wiśniewski, Jerzy Dembny, Henryk Drapiński, Halina Zdziubany, Józef Suda, Franciszek Kalafarski, Halina Sadowska. Zabrakło Pani Emilii Balcerzak. Samorząd na szczeblu miejskim był reprezentowany przez Wiceprezydenta Miasta Kalisza Jacka Konopkę. Na sali obecni byli również członkowie rodzin głównych bohaterów oraz młodzież z I Liceum Ogólnokształcącego im. A. Asnyka w Kaliszu z opiekunem Panem Remigiuszem Przybyłem.

Dr Grażyna Schlender przywitawszy wszystkich przypomniała zebranym ideę przyświecającą projektowi. Ma on na celu zachowanie od zapomnienia wspomnień ludzi, którzy na własnej skórze przeżyli trudne lata okupacji hitlerowskiej. Innowacyjność tego pomysłu polega na tym, że wspomnienia te są rejestrowane okiem kamery. Dzięki temu, mając przed sobą żywego człowieka, łatwiej nam przyswoić wiedzę na temat lat minionych. Pomysłodawcą projektu jest literat Arkadiusz Pacholski. To właśnie on, we współpracy z profesjonalnym operatorem filmowym Erwinem Rządem, zrealizował na zamówienie Archiwum Państwowego w Kaliszu, poprzez Stowarzyszenie "Kalisz Literacki" pierwszą partię czterech filmów w 2013 r. W tym roku, dzięki wsparciu finansowemu Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, udało się zrealizować dziesięć nagrań. Wzorem ubiegłego roku, głównym odbiorcą przekazu będzie kaliska młodzież. W ten sposób w kaliskim archiwum odbywają się niecodzienne lekcje historii regionalnej. Oprócz wymienionych wcześniej bohaterów, w nagraniu wzięli również udział Państwo Janina i Władysław Kościelniakowie, dla których przygotowano specjalną promocję w pracowni mistrza dzień wcześniej.

Meritum spotkania stanowiła projekcja fragmentów filmów. Zgromadzeni mogli porównać ze sobą poszczególne relacje, dowiedzieć się, jak wyglądał w Kaliszu pierwszy dzień wojny, kiedy w mieście można było zobaczyć po raz pierwszy Niemców w mundurach. Sporo miejsca poświęcono również sprawom narodowościowym. Niektórzy wspominali, w jaki sposób traktowano Żydów i Niemców na krótko przed wybuchem wojny i już w czasie okupacji. W zasadzie wszyscy bohaterowie byli wówczas w wieku szkolnym, stąd wiele relacji porusza temat organizacji szkolnictwa dla polskich dzieci. Oczywiście nie zabrakło opowiadań o tym, co wówczas jedzono, skąd zdobywano odzież i obuwie. Problemy aprowizacyjne były chlebem powszechnym.

Po wyświetleniu nagrań wywiązała się dyskusja mająca na celu ustalenie pewnych wątpliwych dotąd faktów historycznych. Jerzy Dembny i Józef Suda podzielili się z zebranymi swoją refleksją i dopowiedzieli parę zdań uzupełnienia. Arkadiusz Pacholski wyjaśnił, że projekt jest nadal kontynuowany i jeszcze w tym roku do archiwum trafia kolejne dwa filmy, finansowane przez Urząd Marszałkowski w Poznaniu.

Wiceprezydent Jacek Konopka nadmienił, że choć "ważne są tylko te dni, których jeszcze nie znamy" powinniśmy dbać o naszą przeszłość. Dzień taki jak dziś najlepiej pokazuje, że coś co niekoniecznie współcześnie wydaje nam się ważne, po latach nabiera zupełnie innego wymiaru. Pan Jacek Konopka podziękował za zaproszenie i zapewnił, że z pewnością jeszcze nie raz pojawi się w murach kaliskiego archiwum.

Na zakończenie dyrektor APK dr Grażyna Schlender serdecznie zaprosiła młodzież do uczestnictwa w lekcjach archiwalnych, realizowanych w oparciu o przedmiotowe filmy. W zamyśle organizatorów jest przygotowanie kolejnych filmów, tym razem traktujących o wydarzeniach po 1945 r. Arkadiusz Pacholski podziękował głównym bohaterom i poprosił o zamieszczenie nagrań w internecie. Dr Grażyna Schlender odpowiadając na ten apel, wyjaśniła, że prace przygotowawcze do instalacji filmów w sieci, na stronie kaliskiego archiwum, są w toku. Na koniec spotkania zostały wykonane pamiątkowe fotografie.