Międzynarodowy Dzień Archiwów 2023

W dniach 5-7 czerwca 2023 r. Archiwum Państwowe w Kaliszu zorganizowało wespół z Kaliskim Towarzystwem Przyjaciół Archiwaliów i Stowarzyszeniem Archiwistów Polskich Oddział w Kaliszu obchody tegorocznego Międzynarodowego Dnia Archiwów.

5 czerwca był dniem przeznaczonym przede wszystkim dla młodzieży szkolnej. Odwiedzili nas uczniowie Zespołu Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich z nauczycielem Agnieszką Domańską oraz Technikum św. Józefa z nauczycielem Katarzyną Reszke. Goście wysłuchali prelekcji kierownika Oddziału IV popularyzacji zasobu archiwalnego dr Anny Bestian-Zając na temat The National Archives - organizacji sieci archiwalnej w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Przedstawiono m. in. sylwetkę Roberta Diggesa Wimberly Connera - pierwszego Archiwisty USA, omówiono najważniejsze przepisy archiwalne USA i wskazano na rozwiązania, które nie funkcjonują powszechnie w archiwach europejskich jak np. prowadzenie bibliotek prezydenckich. Uczniowie zobaczyli w jaki sposób archiwa amerykańskie udostępniają w sieci swój zdigitalizowany zasób. Ciekawostką było także zaprezentowanie asortymentu towarów, które internauci mogą nabyć w sklepie internetowym The National Archives. W dalszej części zajęć kierownik Oddziału II ewidencji, opracowania i zabezpieczania zasobu archiwalnego Grzegorz Waliś pokazał najciekawsze i najcenniejsze archiwalia z zasobu m. in. dokument pergaminowy z 1527 r. dotyczący wytyczenia granic między Długą Wsią a Jarantowem (jest to najstarszy dokument z zasobu), przywilej bractwa kramarskiego z 1568 r., dokument wydany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1785 r., nadający godność stolnika chełmińskiego Walentemu Osińskiemu, odbitą w laku pieczęć magistratu kaliskiego z 1793 r., odpis z 1821 r. testamentu Augustyna Gorzeńskiego z 1814 r., czy akt urodzenia Karola Szolca-Rogozińskiego z 1861 r. Oprowadził także grupy młodzieży po magazynach archiwalnych. Ostatnią atrakcją dnia było wzięcie udziału w pokazie konserwatorskim prowadzonym przez dokumentalistę Anetę Burchard. Prowadząca omówiła podstawowe zasady profilaktyki i konserwacji dokumentów, także w warunkach domowych. Następnie zademonstrowała w jaki sposób akta są czyszczone i kąpane, jak uzupełnia się ubytki masą papierową technologią maszynową i jak powinno się podklejać rozerwane karty za pomocą bibułki japońskiej.

6 czerwca kierownik Oddziału I kształtowania narodowego zasobu archiwalnego Karol Andrzejewski przeprowadził kilkugodzinne, bezpłatne szkolenie kancelaryjno-archiwalne dla dyrektorów, kierowników bibliotek i bibliotekarzy z terenu powiatu kaliskiego. Program obejmował takie zagadnienia jak: prawne podstawy postępowania z dokumentacją, organizacja pracy kancelaryjnej, kwalifikacja archiwalna dokumentacji i okresy przechowywania najważniejszych akt kategorii B, organizacja i zakres działania archiwum zakładowego (składnicy akt), archiwizowanie dokumentacji, brakowanie dokumentacji niearchiwalnej oraz postępowanie z dokumentacją likwidowanych jednostek organizacyjnych. W szkoleniu wzięło udział łącznie 20 osób reprezentujących następujące jednostki organizacyjne: Biblioteka Publiczna Gminy Godziesze Wielkie, Biblioteka Publiczna Gminy Mycielin wraz z filią w Dzierzbinie, Biblioteka Publiczna Gminy i Miasta Stawiszyn, Brzezińskie Centrum Kultury i Biblioteka, Gminna Biblioteka Publiczna w Blizanowie, Gminna Biblioteka Publiczna w Cekowie-Kolonii, Gminna Biblioteka Publiczna w Koźminku, Gminna Biblioteka Publiczna w Opatówku wraz z filią w Tłokini Wielkiej, Gminna Biblioteka Publiczna w Szczytnikach, Gminna Biblioteka Publiczna w Żelazkowie wraz z filią w Kokaninie, Publiczna Biblioteka Pedagogiczna Książnica Pedagogiczna im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu. Dodatkową atrakcją w tym dniu zapewnioną przez Grzegorza Walisia i Anetę Burchard była możliwość zwiedzenia magazynów archiwalnych i wzięcie udziału w pokazie konserwatorskim. Na koniec spotkania dyrektor APK dr Grażyna Schlender wręczyła uczestnikom szkolenia stosowne zaświadczenia oraz egzemplarze książki "Archiwum Państwowe w Kaliszu (1951-2021). 70 lat działalności".

W ostatnim dniu obchodów, 7 czerwca, wszyscy chętni mogli wysłuchać prelekcji szefa redakcji "Ziemi Kaliskiej" i prezesa Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów Mariusza Kurzajczyka pt. "Jak długo żyli i na co umierali nasi przodkowie 200 lat temu?". Pojawili się członkowie Stowarzyszenia Archiwistów Polskich Oddział w Kaliszu i Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów. Dyrektor APK dr Grażyna Schlender, jako główny gospodarz spotkania, omówiła genezę Międzynarodowego Dnia Archiwów i przedstawiła sylwetkę prelegenta. Mariusz Kurzajczyk swój wywód oparł na analizie akt metrykalnych z terenu Kościelnej Wsi z 1823 r. ¾ zmarłych w tym roku stanowiły dzieci, z czego najstarsze miało 8 lat. Najczęściej umierano na gruźlicę, tzw. "krosty" (wąglik lub czerwonka), "kaszel", "ból głowy", odrę, febrę i "puchliznę". Co ciekawe, gdy zmarły miał powyżej 70 lat jako przyczynę zgonu podawano starość. Dorośli zmarli reprezentowali przede wszystkim zawód komornika - pracownika najemnego. Zdarzali się też kmiecie i półrolnicy posiadający ok. 6-8 ha ziemi. Tylko 2 mieszkańców Kościelnej Wsi dożyło 80 lat. Odnotowano także akt, w którym zgon dziada szpitalnego zgłosiły dwie baby szpitalne. Zapisy, które dostrzeżono w aktach metrykalnych z 1823 r., nie są czymś wyjątkowym. Wpisują się w ogólną panującą wówczas tendencję wysokiej umieralności.

Ostatnim punktem dnia było podzielenie przez dr Grażynę Schlender okolicznościowego tortu pomiędzy gości i pracowników Archiwum. Dyrektor APK złożyła życzenia wszystkim archiwistom, zarówno tym państwowym jak i zakładowym oraz zaprosiła do wspólnego zdjęcia.