Wystawa on-line pt. "Jarocin miasto bibliotekarzy"

Dekret o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi z 17 kwietnia 1946 r. zapoczątkował dynamiczny rozwój bibliotek. Wiązało się to z szybkim przygotowaniem kadr bibliotecznych, szczególnie kierowników powiatowych bibliotek publicznych, do zadań których należało organizowanie tworzącej się sieci bibliotecznej. Pierwszy kurs dla bibliotekarzy odbył się już w lipcu i sierpniu 1946 r. w Kórniku, drugi w lutym i marcu 1947 r. w Spale. Kolejny w sierpniu tego roku zorganizowany został w Okocimiu. Od października 1947 r. miejscem kursów dla bibliotekarzy stał się Jarocin.

W związku z ogromnymi brakami specjalistów od bibliotekarstwa Ministerstwo Oświaty postanowiło uruchomić stały ośrodek kursowy. 30 listopada 1948 r. Minister Oświaty dr Stanisław Skrzeszewski wydał rozporządzenie o utworzeniu Państwowego Ośrodka Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie jako pierwszej powojennej szkoły bibliotekarskiej. Rozporządzenie weszło w życie 1 stycznia 1949 r. Do zorganizowania pierwszej placówki wyznaczony został przez Naczelną Dyrekcję Bibliotek Franciszek Sedlaczek, który został pierwszym dyrektorem Ośrodka. Od 1 maja 1974 r. szkoła nosiła imię Joachima Lelewela.

Celem Ośrodka było kształcenie zawodowe kandydatów na bibliotekarzy oraz dokształcenie osób pracujących w bibliotekach. Najstarszą formą działalności Ośrodka były ogólnobibliotekarskie kursy kwalifikacyjne. Warunkiem uzyskania kwalifikacji na poziomie średnim był egzamin końcowy i praca pisemna z wybranego przedmiotu zawodowego. Od 1 września 1951 r. rozpoczęto prowadzenie Państwowego Kursu Bibliotekarskiego. Odbyło się siedem takich kursów, z których pierwszy trwał cztery miesiące, a pozostałe sześć miesięcy. Program obejmował 882 godziny wykładów i ćwiczeń oraz 120 godzin zajęć praktycznych i praktyk w bibliotekach publicznych.

Na jego bazie w 1958 r. utworzono Roczne Studium Bibliotekarskie. Kandydat musiał posiadać świadectwo dojrzałości liceum ogólnokształcącego lub innej równorzędnej szkoły średniej. W ramach studium prowadzone były wykłady i ćwiczenia z przedmiotów: bibliotekarstwo, bibliotekoznawstwo, bibliografia i informacja, wybrane zagadnienia z psychologii i pedagogiki, literatura piękna, literatura dla dzieci, wychowanie plastyczne i praktyki zawodowe. Program nauczania obejmował 1145 godzin wykładów i ćwiczeń oraz 156 godzin praktyk, w tym 126 godzin w bibliotekach terenowych. Nauka kończyła się egzaminem teoretycznym i praktycznym.

W 1982 r. Roczne Studium Bibliotekarskie zostało przekształcone w dwuletnie Państwowe Studium Bibliotekarskie. Studium przygotowywało kwalifikowanych bibliotekarzy do bibliotek ogólnokrajowej sieci oraz ośrodków informacji naukowej. Słuchaczami mogli zostać maturzyści liceów ogólnokształcących. Cykl nauczania trwał dwa lata. Program studium obejmował takie przedmioty jak: podstawy nauk politycznych, wychowanie fizyczne, obrona cywilna, bezpieczeństwo, higiena i prawo pracy, socjologia, psychologia, pedagogika, bibliotekarstwo, informacja naukowa, nauka o książce i bibliotece, podstawy nauk o kulturze, organizacja i metodyka czytelnictwa, literatura powszechna, ruch wydawniczy i księgarstwo, wychowanie plastyczne, język obcy, zajęcia praktyczne.

Studium w takiej postaci funkcjonowało do 1993 r. W ramach unifikacji pomaturalnego kształcenia bibliotekarzy wprowadzono decyzją Ministra Kultury i Sztuki oraz Edukacji Narodowej nowe programy nauczania. Zmieniono nazwę studium na Pomaturalne Studium Bibliotekarskie. Kandydaci zdawali egzamin wstępny z języka polskiego i historii Polski. W ciągu dwuletniej nauki brali udział w wykładach i ćwiczeniach z przedmiotów: wychowanie fizyczne, języki obce, wiedza o społeczeństwie, psychologia, pedagogika, wiedza o kulturze, wiedza o nauce i literaturze niebeletrystycznej, literatura piękna, wiedza o książce i bibliotece, wiedza o czytelnictwie, źródła informacji, gromadzenie i udostępnianie zbiorów, opracowanie zbiorów, organizacja i zarządzanie biblioteką, automatyzacja procesów bibliotecznych, technika pracy biurowej, zajęcia praktyczne. Słuchacze odbywali miesięczną praktykę zawodową w większych bibliotekach na terenie całego kraju.

Równolegle z kursami kwalifikacyjnymi organizowane były kursy wprowadzające do zawodu bibliotekarskiego. Miały one za zadanie nauczyć niezbędnego minimum techniki bibliotecznej. Były to kursy dla bibliotekarzy bibliotek gminnych czy bibliotekarzy bibliotek szkolnych organizowane w Ośrodku przez Ministerstwo Oświaty. Od 1958 r. prowadzone były przy współpracy z Głównym Zarządem Politycznym Wojska Polskiego Ministerstwa Obrony Narodowej kursy dla bibliotekarzy bibliotek wojskowych. Organizowano, przy współpracy z bibliotekami wojewódzkimi, również kursy wprowadzające dla pracowników bibliotek powiatowych i miejskich. Z czasem ich miejsce zajęły kursy specjalistyczne. Wiązały się one ściśle z potrzebami bibliotek. Najczęściej organizowane były kursy: instrukcyjno-metodyczne, metodyki pracy z dziećmi i młodzieżą, literatury pięknej, popularnonaukowej i społeczno-politycznej, informacyjno-bibliograficzny, organizacji pracy dla dyrektorów (kierowników) bibliotek powiatowych, Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej jako podstawy tworzenia katalogu rzeczowego czy wykorzystania urządzeń audiowizualnych.

W ramach współpracy z Ministerstwem Kultury i Sztuki oraz Stowarzyszeniem Bibliotekarzy Polskich Ośrodek organizował ogólnopolskie konferencje, narady, seminaria. Był też miejscem spotkań z pisarzami, naukowcami i artystami.

W latach 1947-2002 w jarocińskim Ośrodku zorganizowano 687 kursów, w których uczestniczyło przeszło 29 tysięcy osób.

Z powodu wyczerpania się formuły nauczania, jaką oferował Ośrodek, został on z dniem 30 kwietnia 2002 r. zlikwidowany.

Kronika Ministerialnego Kursu Bibliotekarskiego w Kórniku z 1946 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 91, okładka

Kronika Ministerialnego Kursu Bibliotekarskiego w Kórniku z 1946 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 91, s. 3

Kronika Ministerialnego Kursu Bibliotekarskiego w Kórniku z 1946 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 91, s. 8

Kronika Ministerialnego Kursu Bibliotekarskiego w Kórniku z 1946 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 91, s. 9

Kronika Ministerialnego Kursu Bibliotekarskiego w Kórniku z 1946 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 91, s. 13

Kronika Ministerialnego Kursu Bibliotekarskiego w Kórniku z 1946 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 91, s. 14

Kronika Ministerialnego Kursu Bibliotekarskiego w Kórniku z 1946 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 91, s. 15

Uczestnicy Ministerialnego Kursu Bibliotekarskiego w Spale, luty-marzec 1947 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 92, s. 2

Kronika Ministerialnego Kursu Bibliotekarskiego w Spale z 1947 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 92, s. 12

Uczestnicy Ministerialnego Kursu Bibliotekarskiego w Jarocinie z 1947 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 5604

Kronika I i II Ministerialnego Kursu Bibliotekarskiego w Jarocinie z 1947 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 94, s. 1

Kronika I i II Ministerialnego Kursu Bibliotekarskiego w Jarocinie z 1947 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 94, s. 78

Kronika I i II Ministerialnego Kursu Bibliotekarskiego w Jarocinie z 1947 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 94, s. 79

Uczestnicy I i II Ministerialnego Kursu Bibliotekarskiego w Jarocinie z 1947 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 94, s. 9

Kronika Kursu Bibliotekarskiego nr 3 w Jarocinie z 1948 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 95, okładka

Kronika Kursu Bibliotekarskiego nr 3 w Jarocinie z 1948 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 95, s. 16

Kronika Kursu Bibliotekarskiego nr 3 w Jarocinie z 1948 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 95, s. 17

Kronika Kursu Bibliotekarskiego nr 3 w Jarocinie z 1948 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 95, s. 8

Kronika Kursu Bibliotekarskiego nr 3 w Jarocinie z 1948 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 95, s. 9

Kronika Kursu Bibliotekarskiego nr 3 w Jarocinie z 1948 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 95, s. 10

Kronika Kursu Bibliotekarskiego nr 3 w Jarocinie z 1948 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 95, s. 11

Siedziba ośrodka kursowego dla bibliotekarzy w Jarocinie w 1948 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 5624

Rozporządzenie Ministra Oświaty z 30 grudnia 1948 r. w sprawie utworzenia Państwowego Ośrodka Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 86, s. 1

Siedziba Państwowego Ośrodka Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie w latach 1949-1950 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 104

Uczestnicy kursu bibliotekarskiego w Jarocinie z 1949 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 5603

Uczestnicy końcowego kursu dla pracowników bibliotek publicznych w Jarocinie w dniach 17.0-6.06.1950 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 5607

Uczestnicy kursu bibliotekarskiego w Jarocinie z 1951 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 5610

Uczestnicy kursu bibliotekarskiego w Jarocinie z 1952 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 5611

Uczestnicy sześciomiesięcznego ministerialnego kursu bibliotekarskiego w Jarocinie numer "80" w dniach 10.08.1952 r.-30.01.1953 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 5612

Uczestnicy kursu ogólnego I stopnia dla pracowników bibliotek wojewódzkich, powiatowych i miejskich w Jarocinie numer "125" w dniach 2.02-22.03.1955 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 5613

Uczestnicy Państwowego Kursu Bibliotekarskiego w Jarocinie numer "134" w dniach 14.09.1955-15.03.1956 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 5615

Uczestnicy Państwowego Kursu Bibliotekarskiego w Jarocinie numer "145" w dniach 8.09.1956 r.-9.03.1957 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 5616

Uczestnicy sześciomiesięcznego Państwowego Kursu Bibliotekarskiego w Jarocinie numer "165" w dniach 7.11.1957-10.05.1958 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 5621

Uczestnicy VI Rocznego Studium Bibliotekarstwa w Jarocinie podczas zajęć, 1963 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 23, s. 3

Sekcja VI Rocznego Studium Bibliotekarstwa zwana "Pod fartuszkiem" przygotowująca pyszną kawę, którą wszyscy wypijali duszkiem, 1963 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 23, s. 11

I Liga Bibliotekarska VI Rocznego Studium Bibliotekarstwa, 1963 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 23, s. 13

Zajęcia pozalekcyjne VI Rocznego Studium Bibliotekarstwa - brydż, 1963 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 23, s. 15

Uczestnicy VII Rocznego Stypendium Bibliotekarskiego w Jarocinie, 1964 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 24, s. 1

Uczestnicy VII Rocznego Stypendium Bibliotekarskiego w Jarocinie na scenie, 1964 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 24, s. 14

Wieczorek taneczny XI Rocznego Stypendium Bibliotekarskiego w Jarocinie, 1967 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 25, s. 23

Spotkanie słuchaczy XI Rocznego Stypendium Bibliotekarskiego z Mikołajem Kozakiewiczem, 1967 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 25, s. 28

Uczestnicy XV Rocznego Stypendium Bibliotekarskiego w Jarocinie podczas "wkuwania", 1972 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 26, s. 9

Uczestnicy XV Rocznego Stypendium Bibliotekarskiego w Jarocinie "między zajęciami", 1972 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 26, s. 10

Wieczór taneczny XV Rocznego Stypendium Bibliotekarskiego w Jarocinie, 1972 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 26, s. 12

Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki z 2 maja 1974 r. w sprawie nadania Państwowemu Ośrodkowi Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie imienia Joachima Lelewela.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 86, s. 7

Uczestnicy XX Rocznego Studium Bibliotekarskiego w Jarocinie, 1976 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 102, s. 137

Konspekt ćwiczenia I wykonany przez uczestników XX Rocznego Studium Bibliotekarskiego w Jarocinie, 1976 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 102, s. 183

Konspekt ćwiczenia I wykonany przez uczestników XX Rocznego Studium Bibliotekarskiego w Jarocinie, 1976 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 102, s. 184

Konspekt ćwiczenia II wykonany przez uczestników XX Rocznego Studium Bibliotekarskiego w Jarocinie, 1976 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 102, s. 185

Konspekt ćwiczenia II wykonany przez uczestników XX Rocznego Studium Bibliotekarskiego w Jarocinie, 1976 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 102, s. 186

Uczestnicy kursu kwalifikacyjnego III stopnia w Jarocinie numer "412" w dniach 21.11.-15.12.1979 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 103, s. 13

Uczestnicy kursu kwalifikacyjnego bibliotekarstwa III stopnia w Jarocinie numer "432" w dniach 7.01-4.02.1981 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 103, s. 55

Uczestnicy kursu uniwersalnej kwalifikacji dziesiętnej w Jarocinie numer "500" w dniach 14.-28.05.1985 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 103, s. 176

Kurs metodyki pracy z dziećmi w Jarocinie numer "532" w dniach 11.-23.06.1987 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 103, s. 211-212

Sprawozdanie statystyczne z 1999 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 16, s. 9

Sprawozdanie statystyczne z 1999 r.
APK, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie, sygn. 16, s. 10

Siedziba ośrodka kursowego dla bibliotekarzy w Jarocinie w 1991 r.
APK, Spuścizna Władysława Kościelniaka z Kalisza, sygn. 212

Zarządzenie Ministra Kultury z 24 kwietnia 2002 r. w sprawie likwidacji Państwowego Ośrodka Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie.