Promocja książki pt. "Notariusze kaliscy w latach 1808-1951"

23 lutego 2023 r. w Archiwum Państwowym w Kaliszu uroczyście zapromowano wydawnictwo pt. "Notariusze kaliscy w latach 1808-1951". W spotkaniu udział wzięli m. in. recenzent książki dr Sławomir Przygodzki, Henryka Karolewska z Książnicy Pedagogicznej w Kaliszu, Jan Marczyński reprezentujący Towarzystwo Genealogiczne "Kalisia", członkowie Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów: Elżbieta Siarkiewicz, Jerzy Wojtczak, Józef Kaczkowski, właściciel firmy "Edytor" Sławomir Woźniak, młodzież z Zespołu Szkół Ekonomicznych w Kaliszu z ks. Mateuszem Kołodziejskim.

Spotkanie otworzyła dyrektor APK dr Grażyna Schlender witając wszystkich i dziękując za liczne przybycie. Gospodarz spotkania nadmieniła, że promowana książka stanowi wydawnictwo niezwykłe. Przede wszystkim jest to pierwsza książka w pełni poświęcona życiorysom kaliskich notariuszy. Do tej pory na rynku ukazało się kilka pozycji nawiązujących do historii notariatu, nie miały one jednak charakteru kompleksowego. Tymczasem warto bliżej poznać sylwetki kaliskich notariuszy, bo byli to ludzie wykształceni, aktywni na polu społecznym, kulturalnym, czy niepodległościowym. Dla przykładu, Emilian Ordon brał udział w powstaniu listopadowym, był bratem Konstantego Juliana Ordona, upamiętnionego przez Mickiewicza w "Reducie Ordona". Zenon Łopuski był powstańcem styczniowym, skazanym przez Rosjan na więzienie. Z kolei Feliks Bruśnicki pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Kursów Popularnych, dzięki niemu w Kaliszu powstała Biblioteka im. A. Asnyka. Historia kaliskiego notariatu zamyka się w ramach lat 1808-1951 - rodzi się wraz z Kodeksem Napoleona i umiera w momencie powołania do istnienia Państwowych Biur Notarialnych.

W dalszej części promocji recenzent dr Sławomir Przygodzki w kilku zdaniach omówił znaczenie akt notarialnych do badań historycznych. Dokumenty w postaci aktów sprzedaży, cesji, testamentów, inwentarzy pozwalają śledzić historię poszczególnych rodzin, jej stan posiadania, a nawet sympatie i antypatie. Wiele mówią o klientach, ale niewiele mówią o samych notariuszach, jako ich sprawcach. Dlatego promowana książka w oczach dr. Sławomira Przygodzkiego jest tak ważna.

Autor opracowania, kierownik Oddziału II ewidencji, opracowania i zabezpieczania zasobu archiwalnego Grzegorz Waliś za pomocą prezentacji multimedialnej scharakteryzował świat kaliskiego notariatu lat 1808-1951. Notariat został wprowadzony Kodeksem Napoleona, a następnie uzupełniony o przepisy związane ze sprawami hipotecznymi. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości przepisy notarialne zostały ujednolicone dla terenu całego kraju w 1933 r. W 1952 r. zlikwidowano publiczny notariat i powołano do istnienia Państwowe Biura Notarialne. Tak porządek funkcjonował do 1991 r. Liczba kancelarii zmieniała się z biegiem lat w zależności od sytuacji gospodarczej. Najdłużej aktywny zawodowo był Edward Milewski - pracował w zawodzie 40 lat, Stanisław Bzowski, Wojciech Cybulski, Józef Dzierzbicki i Franciszek Nowosielski - ponad 30 lat. Istniała także spora grupa tzw. wędrujących notariuszy, dla których Kalisz był tylko jednym z wielu etapów rozwoju kariery. Aktywni w sposób szczególny na polu działalności charytatywnej byli: Władysław Bohowicz i jego żona Emilia. Udzielali się w organizacjach kredytowych, kulturalnych, a także sportowych, turystycznych i użyteczności publicznej. Stanisław Bzowski, Feliks Bruśnicki i Karol Wyganowski działali w samorządzie. Wiadomo, że ta grupa zawodowa należała do ludzi zamożnych. Swoje oszczędności inwestowała głównie w nieruchomości: wille, kamienice, a także majątki ziemskie (Brudzew, Piekart, Kalinowa, Edmundów, Lisków).

Dyrektor APK podziękowała wszystkim, którzy przyczynili się do powstania książki - autorowi Grzegorzowi Walisiowi, recenzentom: dr. Aleksemu Piaście z Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim i dr. Sławomirowi Przygodzkiemu, uczestniczącej w wyborze ilustracji Edycie Pietrzak, odpowiedzialnej za korektę dr Annie Bestian-Zając, sporządzającej indeks Marii Doktór, odpowiedzialnemu za jakość skanów Tomaszowi Dalinkiewiczowi i drukarzowi Sławomirowi Woźniakowi. Osoby zaangażowane w powstanie książki oraz obecni na sali goście otrzymali po jej egzemplarzu.

Dr Grażyna Schlender korzystając z okazji zapromowała także zbliżający się XII Marcowy Maraton Archiwalny. Jego tegoroczny program jest bardzo bogaty, każdy znajdzie w nim coś dla siebie. W sposób szczególny zaproszono szkoły do wzięcia udziału w lekcjach archiwalnych na temat działalności statutowej APK.