III Walne zebranie sprawozdawczo-wyborcze Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów

28 czerwca 2023 r. w siedzibie Archiwum Państwowego w Kaliszu odbyło się zebranie sprawozdawczo-wyborcze Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów. Honory gospodarzy pełnili prezes Mariusz Kurzajczyk oraz dyrektor APK dr Grażyna Schlender.

W trakcie spotkania przyjęto sprawozdanie zarządu z lat 2020-2023, sprawozdanie komisji rewizyjnej i finansowe za rok budżetowy 2022. Z przedstawionych danych wynika, że KTPA aktywnie działało na niwie popularyzacji wiedzy o archiwach i archiwaliach, spełniając swoje działania statutowe. Dobre wyniki są naturalnie konsekwencją zacieśnionej współpracy z Archiwum Państwowym w Kaliszu. KTPA w kadencji 2020-2023 włączało się w ważne imprezy cykliczne organizowane przez Archiwum: Marcowy Maraton Archiwalny i Międzynarodowy Dzień Archiwów. W 2023 r. ufundowało także Nagrodę Główną dla laureatki konkursu "Ad fontes! Odkrywamy tajemnice Kalisza i regionu kaliskiego".

KTPA w latach 2020-2023 najaktywniej działało w zakresie organizacji prelekcji tematycznych członków stowarzyszenia. Łącznie wysłuchano 12 wystąpień: Mariusza Kurzajczyka pt. "Kiedy naprawdę powstała Prosna Kalisz? Między prawdą a mitem? Z historii kaliskiego sportu", "Renesans staropolskiego jadła - prezentacja ciekawych przepisów i potraw", "Tymi historiami żyło miasto. Opowieść na 65-lecie tygodnika Ziemia Kaliska", "Jak długo żyli i na co umierali nasi przodkowie 200 lat temu?" (4); Jerzego Wojtczaka pt. "Skamierzyce Nowe w okresie międzywojennym", "Straż pożarna w dziejach Kotowiecka" (2); dr. Krystiana Bedyńskiego pt. "Historia kaliskiej rodziny katyńskiej" (1); Jerzego Sówki pt. "Relikwie św. Andrzeja Boboli w Ostrowie Wlkp." (1); Elżbiety Siarkiewicz pt. "Rodzinne wspomnienie Chóru Mariańskiego (1925-1985)" (1); dr Grażyny Schlender pt. "Stan wojenny w Regionie Wielkopolska Południowa", "Aleksandra Piłsudska - patriotka, bojowniczka o niepodległą Polskę. Od rewolucjonistki do Pierwszej Damy Rzeczypospolitej" (2); Świętosława Fortuny pt. "Benedykt Dybowski wybitny polski naukowiec i patriota patronem ulicy na Tyńcu" (1). Najwięcej, bo aż 6 prelekcji zorganizowano w 2022 r. Warto podkreślić, że w 1 poł. 2023 r. zorganizowano już 4 prelekcje, co również wróży osiągnięcie wysokiego wyniku na koniec roku kalendarzowego. Prelekcja na temat staropolskiego jadła została zarejestrowana kamerą i zamieszczona w formie wykładu eksperckiego na stronie internetowej Archiwum Państwowego w Kaliszu.

Sprawozdania zarządu, komisji rewizyjnej oraz finansowe zostały przyjęte jednogłośnie. Dyrektor APK podziękowała prezesowi za dotychczasową współpracę i zaznaczyła, że KTPA może liczyć na wsparcie Archiwum. Jest to szczególnie ważne, gdyż właśnie w Archiwum odbywają się zebrania i prelekcje KTPA.

Następnie przystąpiono do wyboru nowych władz stowarzyszenia na najbliższe 3 lata. Funkcję prezesa ponownie powierzono Mariuszowi Kurzajczykowi. Zarząd tworzą: Sławomir Woźniak, Sylwia Kwiatkowska, dr Grażyna Schlender i dr Anna Bestian-Zając. Do komisji rewizyjnej weszli: Świętosław Fortuna, Jerzy Sówka i Jerzy Wojtczak.

Ważnym punktem zebrania było wygłoszenie przez Świętosława Fortunę prelekcji pt. Benedykt Dybowski wybitny polski naukowiec i patriota patronem ulicy na Tyńcu. Świętosław Fortuna w 1980 r. organizował społeczne dyżury prawne w MKZ NSZZ "Solidarność" w Kaliszu i był doradcą prawnym komisji zakładowych "Solidarności". Prelegent mieszkał w Kaliszu na ul. Stefana Dybowskiego. Na mocy ustawy o dekomunizacji Państwa wymuszono zmianę nazwy tej ulicy ponieważ Stefan Dybowski był w latach 1947 - 1952 ministrem kultury i sztuki oraz ministrem bezpieczeństwa publicznego w rządzie Józefa Cyrankiewicza i w najgorszym dla Polski okresie dobrze zasłużył się przy wdrażaniu stalinowskiej ideologii. Rada Osiedla Tyniec po konsultacji z mieszkańcami zaleciła aby zmienić tyko imię patrona ulicy i zamiast Stefana Dybowskiego wpisać Benedykta Dybowskiego, czyli w miejsce stalinowskiego aparatczyka wpisać bohatera narodowego, profesora uniwersytetu lwowskiego. Benedykt Dybowski urodził się 12 maja 1833 r. w zaborze rosyjskim, w miejscowości Adamaryn (powiat miński gubernia mińska). Był synem Jana i Salomei z domu Przysieckiej. Ukończył gimnazjum w Mińsku, a potem rozpoczął studia medyczne i przyrodnicze w Dorpacie (dzisiejsze Tartu w Estonii), przez jakiś czas przebywał we Wrocławiu i Berlinie, interesował się pszczelarstwem. Jego pierwsza praca to dysertacja o partogenezie, czyli dzieworództwie pszczół. W wieku 26 lat otrzymał stopień naukowy doktora medycyny, po powrocie do Dorpatu nostryfikował pracę naukową i z drugą dysertacją z zakresu ryb karpiowatych otrzymał na uniwersytecie w Dorpacie dyplom doktora medycyny i chirurgii - miał wówczas 29 lat.

Benedykt Dybowski był członkiem Rządu Narodowego w czasie powstania styczniowego. W 1964 r. ktoś go wydał władzom carskim. Został aresztowany, osadzony w X pawilonie Cytadeli i skazany na haniebną śmierć przez powieszenie. Kary tej uniknął za stawiennictwem niemieckiego środowiska naukowców zoologów, a ponoć samego Bismarcka. Otrzymał ostatecznie karę 12 lat ciężkich robót na Syberii.

Zajął się badaniami naukowymi jeziora Bajkał. W bardzo trudnych warunkach, często przy 40 stopniowym mrozie, przy pomocy samodzielnie sporządzonych narzędzi, rozpoczął badanie fauny w warunkach zimowych. Odkrył 116 nowych gatunków skorupiaków i 6 nowych gatunków ryb. Ustalił że najgłębszy punkt Jeziora Bajkał ma głębokość 1372 metrów a nie tylko 1000 metrów jak sądzono. Udał się też na Kamczatkę, gdzie założył szpital dla trędowatych, udzielił pomocy mieszkańcom wyspy Beringa zakupując dla nich za własne pieniądze konie i renifery a także hodowlę kóz i królików, co przyczyniło się do niwelacji klęski głodu. W 1883 r. Dybowski powrócił do pracy na Uniwersytecie Lwowskim. W 1921 r. otrzymał Krzyż Oficerski z Gwiazdą Odrodzenia Polski, w 1928 roku został honorowym członkiem z Związku Sybiraków. Zmarł 31 stycznia 1930 r. w wieku 96 lat 8 miesięcy i 19 dni. Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, a jego symboliczny grób znajduje się na Powązkach w Warszawie.