Dzień Darczyńcy w Archiwum Państwowym w Kaliszu

6 grudnia 2023 r. w Archiwum Państwowym w Kaliszu obchodzono Dzień Darczyńcy, połączony w tym roku z obchodami Roku Braci Kościelniaków w Kaliszu. W charakterze gości pojawili się m. in. Magdalena Aulich; członkowie Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów: Sylwia Kwiatkowska, Elżbieta Siarkiewicz, Józef Kaczkowski, Dariusz Trenkler; Marek Kubisiak z Urzędu Miasta Kalisza; dr Bogumiła Celer z Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu, Józef Gola, Paweł Kobyłka, Ryszard Łańduch, Artur Goplarek ze Stowarzyszenia Archiwistów Polskich Oddział w Kaliszu.

Dyrektor APK dr Grażyna Schlender powitała zebranych i wyjaśniła ideę Dnia Darczyńcy. W kaliskim Archiwum spotkania z darczyńcami są organizowane od 2008 r. Co jakiś czas w mediach ukazują się apele o przekazywanie rodzinnych archiwaliów, dzięki czemu zasób sukcesywnie się powiększa. W 2020 r. Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr Paweł Pietrzyk ustanowił 6 grudnia ogólnopolskim Dniem Darczyńcy w sieci Archiwów Państwowych. Jest to data symboliczna, przypadająca w Mikołajki. Dr Grażyna Schlender nadmieniła, że jest to dzień podziękowań dla osób, które zaufały Archiwum i powierzyły mu cenne materiały z domowych szuflad. Tutaj zyskują one nowe życie - są konserwowane i udostępniane. W 2023 r. otrzymaliśmy dary od 5 osób, stanowiące łącznie 150 j.a. Na ten krok zdecydowali się: sołtys Kotowiecka Jacek Korzeniewski (materiały dotyczące OSP Kotowiecko); działacz "Solidarności", były dyrektor Izby Rzemieślniczej w Kaliszu, działacz WOPR Józef Gola (materiały związane z pielgrzymką papieża Jana Pawła II do Kalisza w 1997 r., medale i odznaczenia z lat 1998-2023, materiały rodzinne związane głównie ze sportową działalnością ojca Józefa Goli seniora); Magdalena Aulich - wnuczka Lucjana Koniecznego, który w 1939 r. podjął pracę strażnika na Pawiaku w Warszawie, działał w ZWZ, dostarczał grypsy więźniom, został zdekonspirowany i zginał w Auschwitz w 1942 r. (pamiętnik i listy Lucjana Koniecznego do rodziny z Auschwitz); Elżbieta Siarkiewicz - przewodnik PTTK (albumy ze zdjęciami rodzinnymi, kartki pocztowe, obrazki święte wykonane przez ciocię Marię Siarkiewicz); Iwona Graczyk (książka obrachunkowa Marii Wróbel z 1928 r.).

Dary stanowią 3% zasobu kaliskiego Archiwum, jest to 10190 j.a. liczących 18 mb. Największą do tej pory darowizną jest spuścizna kaliskiego lekarza Kazimierza Rogackiego, która liczy 1843 jednostek inwentarzowych. Niewiele mniej liczy spuścizna Władysława Kościelniaka - 1828 j. inw. Na trzecim miejscu uplasowała się spuścizna Witolda Wardęskiego z Kalisza. Warto wspomnieć, że kaliskie Archiwum dysponuje spuścizną Tomasza Kantorberego Tymowskiego, w której znajdują się tylko 2 j.a., ale za to bardzo cenne - oryginalne dokumenty masońskie. Godna uwagi jest także spuścizna znanego kaliskiego fotografa Stanisława Perlińskiego, stanowiąca wyłącznie zdjęcia jego autorstwa.

Kierownik oddziału II ewidencji, opracowania i zabezpieczania zasobu archiwalnego Grzegorz Waliś zaprezentował obecnym wystawę on-line prezentującą tegoroczne dary - jest ona zamieszczona na stronie internetowej Archiwum.

Najważniejszym punktem programu było oficjalne przekazanie archiwaliów do zasobu APK przez Magdalenę Aulich, Józefa Golę i Elżbietę Siarkiewicz. Podpisali oni z dr Grażyną Schlender stosowną umowę w sprawie darowizny. W zamian otrzymali podziękowania oraz zestaw archiwalnych wydawnictw i gadżetów.

Ostatnim punktem programu było wygłoszenie, w ramach obchodów Roku Braci Kościelniaków w Kaliszu, przez starszego archiwistę Oddziału II Marię Doktór prelekcji pt. "Bracia Kościelniakowie kategorii A. Materiały do życia i twórczości w zasobie Archiwum Państwowego w Kaliszu". Prelegentka ma bogate doświadczenie zawodowe. Zajmowała się m. in. dokumentacją płacową, realizowała kwerendy zagraniczne, działała na rzecz popularyzacji - jest autorką i współautorką wystaw oraz publikacji, by ostatecznie zająć się opracowaniem materiałów archiwalnych. Przedstawiła ona z pomocą prezentacji multimedialnej archiwalia dotyczące rodziny Kościelniaków: m. in. karty meldunkowe z Akt miasta Kalisza, wywiad z Władysławem Kościelniakiem zrealizowany w ramach Kaliskiego Archiwum Filmowego przez nieżyjącego już Arkadiusza Pacholskiego, dokumentację zgromadzoną w ramach zespołu Związek Polskich Artystów Plastyków Oddział w Kaliszu oraz przede wszystkim zawartość Spuścizny Władysława Kościelniaka, którą miała okazję opracowywać. W jej skład wchodzą: fotografie (2571 sztuk); pocztówki; reprodukcje rycin, druków i pocztówek; materiały pomocnicze do wykonania makiety miasta Kalisza; rekonstrukcje herbów miast Ziemi Kaliskiej oraz rekonstrukcje tłoków pieczętnych miasta Kalisza. Są to bardzo cenne materiały przedstawiające czasami obiekty już nieistniejące, odnoszące się często bezpośrednio do dorobku kulturowego Ziemi Kaliskiej.

Końcowym akcentem spotkania było wykonanie wspólnej pamiątkowej fotografii oraz złożenie przez Dyrektora Archiwum życzeń świątecznych dla naszych darczyńców, którzy podziękowali za dotychczasową współpracę oraz zapewnili o gotowości do dalszych działań celem wzbogacenia zasobu kaliskiego Archiwum Państwowego.