"Archiwum Rodzinne Elżbiety Stadtmüller"

W ramach cyklu "Moje Archiwum Rodzinne" 25 września 2014 r. gościliśmy w Archiwum Państwowym w Kaliszu Elżbietę Stadtmüller. Prelegentka, absolwentka II Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki w Kaliszu, z wykształcenia polonistka, przez pierwsze lata pracy zawodowej uczyła w Szkole Podstawowej Nr 9 w Kaliszu, by później pracować m. in. na stanowisku starszego wizytatora i dyrektora Wydziału Szkolnictwa Podstawowego i Wychowania Przedszkolnego Kuratorium Oświaty w Kaliszu. Jest zaangażowana w działalność organizacji społecznych i zawodowych. Udzielała się w pracach Zarządu Koła Terenowego Towarzystwa im. Marii Konopnickiej w Kaliszu i w Kole Nr 9 NSZZ "Solidarność" Pracowników Oświaty i Wychowania. W 2000 r. zainicjowała działalność Stowarzyszenia im. H. Sutarzewicz w Kaliszu, którego do dziś jest prezesem. W 1993 r. została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi, w 1998 r. Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Wystawa on-line przedstawiająca historię jej rodziny składa się z trzech części. Pierwsza dotyczy najstarszych dziejów rodziny Stadtmüller, począwszy od prof. Karola Stadtmüllera, wykładowcy Wyższej Szkoły Przemysłowej w Krakowie. Druga część omawia historię rodziny Jóźwiaków - dziadków Elżbiety i jej matki Marii. Trzecia część jest poświęcona wspólnym latom rodziców Elżbiety Stadtmüller - Karolowi i Marii Stadtmüllerom oraz ich dzieciom.

I. Rodzina Stadtmüllerów

Jako pierwszy na ziemie polskie w połowie XIX w. przybył Ludwik Stadtmüller wraz ze swoją żoną Katarzyną z d. Gruber. Małżeństwo zamieszkało we Lwowie, gdzie z powodzeniem prowadziło skład win. Ich status materialny pozwolił im na odpowiednie wykształcenie dzieci, a z biegiem lat rodzina uległa spolonizowaniu. Jeden z synów Ludwika, Karol, przeniósł się do Krakowa, gdzie został wykładowcą Wyższej Szkoły Przemysłowej. Profesor Karol Stadtmüller był badaczem polskiego języka technicznego. Jego badania na tym polu zostały opisane w "Historii języka polskiego" Zenona Klemensiewicza. Syn Karola, Alfred wybrał dla siebie karierę wojskową. W 1910 r. został wcielony do wojska austriackiego, dostał się do rosyjskiej niewoli, skąd uciekł. Do armii austriackiej już nie powrócił. Brał czynny udział w obronie Lwowa, co dokumentują liczne dyplomy i odznaczenia. Jego syn, Karol w czasie II wojny światowej pracował w zakładach kolejowych w Tarnowie. Z zamiłowania był poetą, pisał wiersze patriotyczne poświęcone m. in. Powstaniu Warszawskiemu, miłosne z dedykacją dla Marii, swojej żony.

Reklama składu win Stadtmüllerów we Lwowie na okładce wydawnictwa M. Orłowicza, "Ilustrowany przewodnik po Galicyi".

Informacja na temat badań Karola Stadtmüllera nad polskim językiem technicznym, zawarta w "Historii języka polskiego" Zenona Klemensiewicza.

Profesor Karol Stadtmüller z rodziną w 1916 r.

Fragment Czasopisma Technicznego — Fragment "Czasopisma Technicznego" z dnia 25 sierpnia 1918 r., zawierający pośmiertny artykuł o profesorze Karolu Stadtmüllerze.

Informacja dotycząca Alfreda Stadtmüllera z Centralnego Archiwum Wojskowego.

Zaświadczenie stwierdzające, że Alfred Stadtmüller należał do tajnej Organizacji Narodowej Młodzieży Polskiej ("Pet") w latach 1903 - 1905 oraz do "Drużyn Strzeleckich" w latach 1905 - 1909.

Komunikat XI Naczelnej Komendy Wojsk Polskich we Lwowie z dnia 12 listopada 1918 r.

Ulotka Rady Zawiadowczej Związku Obrońców Lwowa z listopada 1918 r.

Przepustki Komendy Kadry Wojsk Polskich w Rzęsni Polskiej z 1918 r.

Nadanie podporucznikowi Alfredowi Stadtmüllerowi odznaki honorowej Orlęta — Nadanie podporucznikowi Alfredowi Stadtmüllerowi odznaki honorowej "Orlęta" za udział w obronie Lwowa i kresów wschodnich w latach 1918 - 1919.

Wyciąg z rozkazu dziennego nr 33 z 2 lutego 1920 r., zawierający pochwalne uznanie dla służby wojskowej Alfreda Stadtmüllera.

Nadanie Alfredowi Stadtmüllerowi Krzyża Legjonowego — Nadanie Alfredowi Stadtmüllerowi "Krzyża Legjonowego" z 1926 r.

Nadanie Srebrnego Krzyża Zasługi — Nadanie przez Premiera Sławoja Składkowskiego Srebrnego Krzyża Zasługi dla inż. Alfreda Stadtmüllera za zasługi w służbie kolejowej w 1927 r.

Odpis Głównej Karty Ewidencyjnej Kapitana Alfreda Stadtmüllera.

Legitymacja Alfreda Stadtmüllera, członka Zjazdu z okazji XX-lecia Obrony Lwowa w 1928 r.

Janina z d. Kohlhepp Stadtmüller, żona Alfreda.

Rodzeństwo: Jan, Karol i Anna Stadtmüller w 1921 r.

Karol Stadtmüller podczas pracy w zakładach kolejowych w Tarnowie.

Wierszowana kronika warsztatów kolejowych w Tarnowie z lat 1942 - 1944, prowadzona m. in. przez Karola Stadtmüllera.

II. Rodzina Jóźwiaków

Jóźwiakowie mieszkali w Kaliszu. Klemens Jóźwiak, dziadek Elżbiety Stadtmüller, ożenił się z Janiną z d. Wolniewicz. Pracował w Sądzie Okręgowym w Kaliszu i działał w komitecie budujących szkołę ss. Nazaretanek w Kaliszu. Jego córka Maria była uczennicą Liceum Handlowego Zgromadzenia Kupców w Kaliszu. Jej edukację przerwał wybuch wojny. W 1940 r. rodzina została wysiedlona i skierowana do Krakowa. Przez rok Jóźwiakowie zamieszkiwali w Krakowie w klasztorze ss. Norbertanek, by w końcu pozwolić sobie na skromne mieszkanie. Maria w czasie okupacji pracowała w Urzędzie Statystycznym, gdzie poznała Annę Stadtmüller. Ta z kolei, zapoznała koleżankę ze swoim bratem Karolem. Wkrótce miłość rozkwitła na dobre...

Janina Wolniewicz (potem Jóźwiak) w 1916 r.

Pracownicy Sądu Okręgowego w Kaliszu w 1928 r.

Zdjęcie wspólne — Od lewej: Klemens Jóźwiak, Anna Wolniewicz, Janina z d. Wolniewicz Jóźwiak i mała Maria Jóźwiak w 1923 r.

Rodzeństwo Maria i Zenon Jóźwiak w 1925 r.

Zdjęcia z pogrzebu Jadwigi Mażuchowskiej, uczennicy szkoły ss. Nazaretanek w Kaliszu, w 1936 r.

Uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego po nową szkołę ss. Nazaretanek w Kaliszu. Kalisz, rok szkolny 1937/1938.

Dokument wysiedlenia rodziny Jóźwiaków z Kalisza z 1940 r.

Zdjęcia wykonane podczas pobytu Jóźwiaków w klasztorze ss. Norbertanek w Krakowie w 1940 r.

Legitymacja ubezpieczeniowa Marii Jóźwiak z okresu pracy w Urzędzie Statystycznym w Krakowie, wydana w 1941 r.

Karta spisowa Marii Jóźwiak z okresu okupacji.

Świadectwo ukończenia przez Marię Jóźwiak w 1941 r. Prywatnego Technikum Handlowego w Krakowie w 1941 r.

III. Wspólne lata Karola i Marii Stadtmüllerów - potomstwo

Po wojnie Karol i Maria zamieszkali w Kaliszu. Karol pracował w Wojewódzkim Zakładzie Kamienia Budowlanego we Wrocławiu Oddział w Kaliszu. Małżeństwo doczekało się trójki dzieci: Barbary, Elżbiety i Krzysztofa. Najmłodszymi przedstawicielami rodu są synowie Krzysztofa - Maciej i Kacper.

Zdjęcia z uroczystości ślubnej Karola i Marii 23 września 1944 r.

Kennkarta Marii Stadtmüller z czasu okupacji hitlerowskiej.

Rulon zawierający patriotyczne wiersze autorstwa Karola Stadtmüllera.

Pracownicy Zakładów Kamienia Budowlanego we Wrocławiu oddział w Kaliszu w 1949 r. Karol Stadtmüller stoi w drugim rzędzie, trzeci z prawej.

Zdjęcia rodziny wykonane na Kaliskich Ogródkach Działkowych w 1958 r.

Szkolenie wojskowe w 1959 r. Karol Stadtmüller stoi w trzecim rzędzie, czwarty od prawej. Zenon Jóźwiak stoi w czwartym rzędzie, piąty od prawej.

Zjazd Absolwentów Kaliskich Szkół Średnich w 1960 r. Z bukietem kwiatów stoi piąta\ od prawej Maria Stadtmüller, pierwsza z lewej Zofia Knychalska-Karwan, prof. dr hab. nauk medycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Karol i Maria podczas pobytu w Zakopanem w 1959 r. z dziećmi: Barbarą, Elżbietą i Krzysztofem.

Zaproszenie dla Marii Stadtmüller na otwarcie Studium Nauczycielskiego w 1960 r.

Legitymacja członkowska Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego Marii Stadtmüller z 1969 r.

Rodzeństwo: Barbara, Elżbieta i Krzysztof Stadtmüller.

Synowie Krzysztofa Stadtmüllera — Maciej i Kacper, synowie Krzysztofa Stadtmüllera.